του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Τουλάχιστον, δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς τους Γάλλους ότι φοβούνται τα κινηματογραφικά είδη. Πίσω από τις αμέτρητες γαλλικές κομεντί που κατακλύζουν τους ελληνικούς κινηματογράφους κάθε θερινή περίοδο, πίσω από τα αμέτρητα φλύαρα γαλλόφωνα φιλμ που φέρνουν ψύχραιμους θεατές στα όρια των αντοχών τους, πίσω από θορυβώδεις παραγωγές που δεν γνωρίζουν μέτρο ή διακριτικότητα παρά μόνο τον ήχο των δικών τους κραυγών, υπάρχουν – όχι δα και τόσο σπάνια – εκείνες οι γαλλικές ταινίες που θα δοκιμάσουν τα πράγματα «αλλιώς» ή που θα αναπτύξουν την αφήγησή τους εντός των θαυμαστά δομημένων κανόνων ενός genre με θετικό αποτέλεσμα.

Η «Υπόθεση Άγνωστο DNA» αποτελεί μια τέτοια περίπτωση, όχι γιατί αποδεικνύεται το καλλιτεχνικό διαμάντι της χρονιάς (spoiler: δεν είναι) αλλά γιατί κρατά υπό τον έλεγχό της το δράμα μιας έτσι κι αλλιώς έντονης ιστορίας χωρίς να καταφεύγει σε ακρότητες, γιατί παρουσιάζει την ιστορία της με συνεχώς αυξημένη ταχύτητα αφήγησης χωρίς ταυτόχρονα να έχει την ανάγκη εκρήξεων ή εύκολων εντυπωσιασμών και γιατί, τελικά, επιτυγχάνει να ασχοληθεί με τον άνθρωπο πίσω από το αστυνομικό μυστήριο χωρίς να καταντά βαρετή ή ανούσια πομπώδης. Ιδεολογικά, το φιλμ δεν βρίσκεται μακριά από το πρόσφατο οσκαρικό «Spotlight. Όλα στο Φως», καθώς και εδώ το επίκεντρο δεν καταλαμβάνει η ίδια η αναπαράσταση των ιστορικών γεγονότων αλλά η ανάπτυξη των μηχανισμών επίλυσης της υπόθεσης και ο τρόπος με τους οποίους επηρεάζει τους εμπλεκόμενους σε αυτή.

Ειδικότερα, η «Υπόθεση Άγνωστο DNA» ξοδεύει αρκετό από τον χρόνο της παρατηρώντας τους πρωταγωνιστές της να προσπαθούν να καταλάβουν τον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από τα εγκλήματα. Αυτό είναι το ουσιαστικό μυστήριο της υπόθεσης και όχι η κυριολεκτική αποκάλυψη της ταυτότητας του ενόχου (αν και ήδη από τις πρώτες σκηνές βλέπουμε τον κατηγορούμενο στην αίθουσα του δικαστηρίου). Είτε πρόκειται για τους αστυνομικούς που βλέπουν τα πτώματα να συσσωρεύονται στους δρόμους του Παρισιού (ένα σκοτεινό και βίαιο αστικό Παρίσι, μακριά από τη φωτογενή, τουριστική του εικόνα) είτε τους δικηγόρους που προσπαθούν να ισχυροποιήσουν την υπεράσπιση του εγκληματία (;) πελάτη τους, η ανάγκη να ταυτοποιηθεί ουσιαστικά ο δράστης ως ανθρώπινο ον είναι η κύρια δύναμη που ωθεί την αφήγηση προς τα μπροστά. Η ψυχραιμία τού πρωτοεμφανιζόμενου Φρεντερίκ Τελιέ βοηθά στον αντιπερισπασμό της προσοχής από τη βία και το αίμα και στην επικέντρωση στις πολυετείς προσπάθειες για την επίλυση της υπόθεσης, τα επιμέρους εμπόδια που ανακύπτουν αλλά και τις παραπλανητικές διαδρομές που αποπροσανατολίζουν τις έρευνες. Οι συναισθηματισμοί και τα εύκολα δάκρυα δεν βρίσκουν θέση εδώ (για αυτό και προς το τέλος, η συγκινησιακά φορτισμένη επίκληση της δικηγόρου Ναταλί Μπάιγ προς τον πελάτη της χτυπά ως παράταιρη), αντιθέτως η ψυχρότητα και η κλινική οπτική βοηθούν στην ανάδειξη μιας σίγουρης ματιάς που, ως επί το πλείστον, πετυχαίνει τον στόχο της.

«Ως επί το πλείστον» γιατί η «Υπόθεση Άγνωστο DNA», σε αντίθεση με το επίσης παρεμφερές θεματικά «Zodiac» του Ντέιβιντ Φίντσερ, δεν παρουσιάζει καμία πρόθεση να εξερευνήσει κοινωνιολογικά το θέμα της παρά τις προσπάθειες να εκθέσει τις τρύπες στο σύστημα επίλυσης εγκληματολογικών υποθέσεων, δεν επιχειρεί να βουτήξει σε επικίνδυνες περιοχές προσπαθώντας να κατανοήσει τον θύτη της και τη λογική ή μη-λογική του (όλοι φαίνεται να προσπαθούν να αντιληφθούν τη λογική τού δολοφόνου πέρα από… τον ίδιο τον σκηνοθέτη της ταινίας!) και δεν αποφεύγει τη χρήση κλισέ για να κάνει θεωρητικά περισσότερο προσιτούς τους ήρωές της (ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Ραφαέλ Περσονάζ αναπόφευκτα φέρει μαζί του όλα τα συμβατικά χαρακτηριστικά ενός εμμονικού αστυνομικού που παραμελεί την οικογένειά του όσο αφοσιώνεται υπερβολικά στη δουλειά του), ενώ στο φινάλε μοιάζει να ξεχνά βολικά όλες τις δύσπεπτες πλευρές της ιστορίας για να παρουσιάσει ένα «εύκολο»… χαρούμενο φινάλε. Αυτό είναι που την εμποδίζει από το να έχει ουσιαστικά έντονο τελικό αντίκτυπο, καθώς η αίσθηση ασφάλειας τού τέλους αναιρεί όλη την ένταση που προηγήθηκε αλλά και εκθέτει την ψύχραιμη στάση που είχε τηρήσει σχεδόν σε όλη της τη διάρκεια.