της Κατερίνας Ανδρεάκου

Η πιο πρόσφατη και φιλόδοξη παραγωγή τής Disney αποτελεί… προσωπική της υπόθεση. Σε αντίθεση με το σύνηθες «κάνουμε ένα δημοφιλές blockbuster και μετά το μετατρέπουμε σε theme park», στην προκειμένη περίπτωση η εταιρεία έκανε το ομώνυμο theme park της (και ένα από τα πιο δημοφιλή της) ταινία, με σκηνοθέτη έναν από τα «χρυσά παιδιά» του animation, τον Μπραντ – «Οι Απίθανοι» – Μπερντ, ο οποίος μάλιστα αρνήθηκε τη σκηνοθεσία του νέου «Πολέμου των Άστρων» για χάρη της!

Η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να είναι ευχή ή / και κατάρα, αναλόγως το ποιος και πώς τη χειρίζεται. «Εξαρτάται ποιον λύκο αποφασίζεις να θρέψεις», όπως λέει και το ρητό των Ινδιάνων Τσέροκι που επαναλαμβάνει παραβολικά η υπερ-αισιόδοξη έφηβη πρωταγωνίστρια, Κέισι. Αυτή της η αισιοδοξία και ο ατίθασος ακτιβισμός θα τη φέρουν στη Χώρα του Αύριο, σε ένα κυνηγητό ενάντια στον χρόνο που τελειώνει (κυριολεκτικά) για τη Γη, συντροφιά με τον Φρανκ, έναν μεσόκοπο επιστήμονα που, σαν παιδί στα όχι και τόσο μακρινά 60’s, είχε ζήσει το πραγματικό θαύμα τής τεχνολογίας, όταν η ανθρωπότητα την αντιμετώπιζε ως μέσο σωτηρίας και μελλοντικής ευημερίας, κι όχι τρομολαγνείας και καταστροφής, όπως χρησιμοποιείται πλειοψηφικά σήμερα. Αυτή ήταν και η αρχική έμπνευση για το θεματικό πάρκο που πρωτοσχεδιάστηκε στη δεκαετία του ’50 από τον ίδιο τον Ντίσνεϊ και την ομάδα του: μια μικρογραφία ενός ιδανικού κόσμου που θα μπορούσαμε να χτίσουμε στ’ αλήθεια, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και με μια ουμανιστική προσέγγιση που θα έκανε τον μικρό μας πλανήτη μια αληθινή Ουτοπία. Στην ταινία τουλάχιστον, διότι η έμφυτη (;) αρνητικότητα του ανθρώπινου γένους τη μετέτρεψε σύντομα σε όπλο αυτοκαταστροφής, που φέρνει γρήγορα τον τελικό όλεθρο. Η νεαρή Κέισι και ο Φρανκ, συντροφιά με το σύμβολο του πάλαι ποτέ αισιόδοξου Μέλλοντος, το ανδροειδές Αθηνά (με τη μορφή ενός μικρού κοριτσιού), αποτελούν την τελευταία ευκαιρία αυτού του ταλαίπωρου πλανήτη.

«Η Χώρα του Αύριο» είχε τεράστιο προϋπολογισμό και τη γνωστή φιλοδοξία του studio που τη δημιούργησε. Ταυτόχρονα, ωστόσο, διαθέτει και κάποια ενδιαφέροντα παράδοξα. Για παράδειγμα, και σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών blockbusters, μπορεί μεν να χρησιμοποιεί τεχνολογία CGI, όμως δε «λούζεται» σε αυτήν. Τα «γήινα» γυρίσματα έγιναν στον Καναδά, τα περισσότερα σκηνικά (πολλά εκ των οποίων βρίσκονται στα ανά τον κόσμο Disney Parks) είναι αληθινά, ενώ τα φουτουριστικά κτήρια της Χώρας δεν είναι αλλά από την Πόλη Τεχνών κι Επιστημών στη Βαλένθια της Ισπανίας, σχεδιασμένα από τον Σαντιάγο Καλατράβα! Επίσης, οι πραγματικοί action heroes της ταινίας είναι τα δυο κορίτσια, η Κέισι (Μπριτ Ρόμπερτσον) και η Αθηνά (Ράφεϊ Κάσιντι), με τους μεσήλικες άνδρες stars, Κλούνεϊ και Λόρι, να έχουν ρόλους χαμηλότερων απαιτήσεων (αν και ο Λόρι κρατά τον καλύτερο μονόλογο – μήνυμα για τον εαυτό του). Και οι δυο starlets εκφράζουν ιδανικά τους συναισθηματικούς στόχους τής ιστορίας, αλλά ειδικά η 12χρονη Κάσιντι, με τον αέρα και τη γοητεία μιας μικρής Όντρεϊ Χέπμπορν, είναι πραγματική αποκάλυψη στον ρόλο του απελπισμένου ανδροειδούς. Τέλος, σε θεματικό επίπεδο, είναι από τις λίγες φουτουριστικές ταινίες της εποχής μας που κρατούν την ιδέα της τεχνολογίας ως θετικής δύναμης και όχι ως όπλου που θα στραφεί εναντίον μας – γιατί δεν είναι η επιστημονική εξέλιξη ο χειρότερός μας εχθρός, αλλά το δικό μας απαισιόδοξο μυαλό, που λες και κρατά τα αρνητικά και απορρίπτει τα θετικά τού κόσμου γύρω του. Αυτό επιχειρούν να αποδείξουν οι «κακοί» (αλλά, πραγματικά, απλά «ρεαλιστές») της ιστορίας, που προσπαθούν να εμποδίσουν την Κέισι, τον Φρανκ και την Αθηνά να σώσουν τον κόσμο, με το σκεπτικό πως, πολύ απλά, δεν είναι άξιος διάσωσης.

Κάποιοι έχουν ήδη κατηγορήσει την ταινία ως υπερβολικά δημαγωγική και πατροναριστική, ειδικά από τη στιγμή που πρόκειται να την παρακολουθήσουν κάτι εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως. Την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι εξ αυτών παραδέχονται πως τουλάχιστον οι προθέσεις της είναι καλές. Κι εδώ ακριβώς, σε μικροσκοπική κλίμακα βέβαια, η ταινία έρχεται να αποδείξει τι έχουμε καταντήσει: αρνητικοί, κυνικοί και γκρινιάρηδες, να σνομπάρουμε μια ρομαντική, έστω και αφελή σε σημεία, προσπάθεια να περαστεί στις νέες γενιές μια πιο θετική ματιά στον κόσμο μας, όπου «οικολογία» και «ακτιβισμός» δεν σημαίνει αυτόματα ένα μάτσο εκκεντρικών που φωνάζουν συνθήματα, αλλά κάτι πιο πρακτικό και πιο ουσιώδες, το οποίο μπορεί και να βοηθήσει κι εμάς και τον πλανήτη αντί για τα πολεμοχαρή κι εσχατολογικά μηνύματα που λαμβάνουμε διαρκώς. Πώς, όμως, αυτό μπορεί να είναι κάτι αληθινά κακό ή, ακόμα χειρότερα, «επικίνδυνο»;

Και, ναι, η ταινία σταδιακά γίνεται όλο και πιο διδακτική, με ένα γλυκερό κρεσέντο προς το τέλος της που θυμίζει… διαφημιστικό της Benetton. Και, ναι, είναι πιο στατική από ό,τι ίσως θα περιμέναμε, με τη δράση να συμβαίνει περισσότερο στη «γνώριμη» Γη παρά στην αινιγματική Χώρα του Αύριο, την οποία βλέπουμε λίγο και αποσπασματικά. Και, ασφαλώς ναι, πρόκειται για δημιούργημα ενός από τα μεγαλύτερα studios του κόσμου, όπου το όνειρο και το παραμύθι πωλούνται ακριβά σε όποιον τα αναζητά. Αν και εδώ πρόκειται για μια ταινία η οποία, χρησιμοποιώντας μια τρυφερή παιδικότητα και μια νοσταλγική διάθεση, μας καλεί να γίνουμε λίγο πιο ανεκτικοί και αισιόδοξοι, για εμάς και τον κόσμο όπου ζούμε. Είμαστε πιο επιεικείς με τέτοιες προθέσεις και πασιφανή μηνύματα όταν τα βλέπουμε σε μορφή animation (π.χ. το αριστουργηματικό «Wall-E», παρόμοιου «αφυπνιστικού» μοτίβου), γιατί, λοιπόν, είναι τόσο δύσκολο να τα συγχωρέσουμε σε ένα live action; Επίσης, αν αυτή η ταινία είχε γυριστεί στα 80’s (με την όποια… εύκαιρη τεχνολογία), τώρα σίγουρα θα μιλούσαμε γι’ αυτήν με νοσταλγία ανάλογη του… «E.T.»! Σήμερα, με τον τεχνολογικό και πληροφοριακό κορεσμό, ίσως να μας πέφτει πολύ παλιομοδίτικη, απλοϊκή, αφελής, όπως οι ιδέες της Κέισι ή τα όνειρα του 11χρονου Φρανκ. Κρίμα, γιατί οι φιλοδοξίες που κρύβει, αξίζουν πολύ καλύτερα. Εσείς, αλήθεια, ποιον λύκο θα θρέψετε;