του Ηλία Φραγκούλη

Η Λόρεν Μπακόλ δεν βρίσκεται πια κοντά μας, όμως, με αφορμή τη δυσάρεστη είδηση ενός θανάτου, πάντα είναι όμορφο να κοιτάς πίσω, να θυμάσαι και να πατάς ένα refresh σε εμπειρίες συναντήσεων, όπως με αυτή την κυρία, ίσως την τελευταία μεγάλη star του χολιγουντιανού studio system. Ήταν, άλλωστε, και μια από τις λίγες που κατάφερε να επιβιώσει και αφού… το εγκατέλειψε!

Στα 89 της χρόνια, μπορείς να πεις πως ήταν ο τελευταίος θρύλος από τα κλασικά ονόματα του παλιού Χόλιγουντ που χάθηκαν από τούτη τη ζωή. Η Λόρεν Μπακόλ μπήκε στο σινεμά… σφυρίζοντας στα 19 της, άρπαξε με παπά και με κουμπάρο τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, έγινε το πρότυπο του στιλ για μια ολόκληρη εποχή κι όταν ο άνδρας που αγάπησε «έφυγε» για πάντα, εκείνη βρήκε καταφύγιο στο χειροκρότημα του θεατρικού κοινού, στη Νέα Υόρκη. Έξυπνη, κυρία, σωστή. Σε όλα της.

Το 1996, στο πρώτο μου ταξίδι στη Νέα Υόρκη, θα τη συναντούσα για μια συνέντευξη με αφορμή το «Ο Καθρέφτης Έχει Δύο Πρόσωπα» της Μπάρμπρα Στράιζαντ. Τα πάντα θύμιζαν οχυρό στο ξενοδοχείο στο οποίο θα γινόταν το Press Junket του φιλμ, με τους publicists και την ασφάλεια της Στράιζαντ να βρίσκονται σε κατάσταση αμόκ. Η Στράιζαντ αργούσε, ύστερα μας ενημέρωσαν πως όλοι οι δημοσιογράφοι θα συμμετείχαμε σε μια κοινή, σχεδόν «συνέντευξη Τύπου» (εξαγριώνοντας το σύμπαν, φυσικά), στην οποία δεν θα πλησιάζαμε τη star ούτε για να αλλάξουμε πλευρά στην κασέτα της ηχογράφησης!

Από την άλλη, η Μπακόλ εμφανίστηκε στο χαλαρό, φυσικά γερασμένη (στα 73 της) και ανέγγιχτη, δίχως συστολές. Τίμια σε όλα της. Σου μετέδιδε ένα αίσθημα σεβασμού. Ήταν σε ακόμα καλύτερη φόρμα γιατί το buzz γύρω από την πιθανότητα οσκαρικής της υποψηφιότητας (στην κατηγορία του δεύτερου ρόλου) ξεπερνούσε… μη σου πω και ολόκληρη την ταινία! Μερικούς μήνες αργότερα, αυτή θα γινόταν η πρώτη της υποψηφιότητα στα Όσκαρ. Το έχασε από τη Ζιλιέτ Μπινός. Πόσο ειρωνικό… «Πεθαίνω για να δω τον ‘Άγγλο Ασθενή’», μου είπε όταν τη ρώτησα για τα βραβεία και την επερχόμενη απονομή του 1997. Την προηγούμενη χρονιά της είχε αρέσει περισσότερο το «Braveheart». Οσκαρικό βαρόμετρο, όχι αστεία!

Πως νιώσατε ως «μητέρα» της Μπάρμπρα Στράιζαντ;

Fabulous! Με δυσκόλεψε στη γέννα, αλλά… (δυνατά γέλια)

Δημιουργήθηκε αυτός ο δεσμός μητέρας – κόρης στα γυρίσματα;

Ναι. Νομίζω ότι τα καταφέραμε. Δεν το νιώσατε κι εσείς; Μπορεί να παίζαμε ως ηθοποιοί, αλλά πιστεύω ότι υπήρξε αυτή η ιδιαίτερη επαφή. Δουλέψαμε καλά, όσες σκηνές είχαμε μαζί πήγαν μια χαρά…

Και οι σχέσεις μεταξύ σας; Υπήρξαν κάποια δημοσιεύματα…

Από πότε αρχίσατε να πιστεύετε ό,τι γράφεται στον Τύπο; Αν είστε επαγγελματίας δημοσιογράφος, ξέρετε πολύ καλά ότι δεν πρέπει να πιστεύετε ό,τι διαβάζετε. Ξεχάστε τα. Είναι όλα στημένα. Και ο Τύπος ανέκαθεν χτυπούσε τη Μπάρμπρα, το οποίο βρίσκω εξοργιστικό και ξεπερασμένο. Είναι, πια, βαρετό.

Γιατί, λοιπόν, η Στράιζαντ εισπράττει όλο αυτό το μένος;

Πρώτα απ’ όλα, είναι τρομερά ταλαντούχα, πράγμα που ευνοεί το φθόνο γύρω της. Είναι ισχυρή. Στην περίπτωση αυτής της ταινίας, τη σκηνοθέτησε, δούλεψε με τον σεναριογράφο, πρωταγωνίστησε, έγραψε μουσική, βοήθησε να βρεθούν οι χρηματοδότες… Κάνει τα πάντα και τα κάνει σωστά! Άρα, δεν μπορεί να είναι δημοφιλής ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν κάνουν τίποτα. Όπως οι κριτικοί, για παράδειγμα. (γέλια) Δεν γνωρίζω αν είναι παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά σ’ αυτή τη χώρα συμβαίνει συχνά το να σε ανεβάζουν στην κορυφή… Συνέβη και σε μένα, όταν ήμουν πιτσιρίκα. Με την πρώτη μου ταινία παρουσιάστηκα ως συνδυασμός Γκάρμπο, Ντίτριχ, Μέι Γουέστ, Μπέτι Ντέιβις, Κάθριν Χέπμπορν, όλες σε μία! Δεν υπήρχε περίπτωση ένα 19χρονο κορίτσι να ήταν όλα αυτά. Και στην επόμενη ταινία μου, είπαν: «Ουπς, συγγνώμη. Κάναμε λάθος. Στείλτε την πίσω…»! Λοιπόν, σε οδηγούν στην κορυφή κι ύστερα σε εξοντώνουν. Αν έχεις τη δύναμη να κρατηθείς από κάπου, συνεχίζεις την προσπάθεια και δουλεύεις για να δεις αν θα τα καταφέρεις να φθάσεις πάλι – ως τα μισά, όμως… Έτσι έχουν τα πράγματα στην Αμερική, δυστυχώς.

Εσείς πως τα πήγατε με τον Τύπο όλα αυτά τα χρόνια;

Όχι πάντα καλά. Με αντιμετώπισαν άδικα αρκετά συχνά. Το πρόβλημά μου δεν ήταν μια κριτική ερμηνείας, εφ’ όσον αυτή είναι η δουλειά ορισμένων ανθρώπων. Στα προσωπικά, όμως…

Ως έφηβη, θελήσατε ν’ ασχοληθείτε με τη δημοσιογραφία.

Ναι, έκανα σπουδές τελειώνοντας το σχολείο. Ήθελα να γίνω reporter και να ζήσω όλο αυτό το δράμα, το glamour… Ακόμα θα μ’ άρεσε η ιδέα του να δουλεύω ως reporter του CNN και να ζω μέσα στον κίνδυνο, αλλά είναι μάλλον αργά για αλλαγές. Δεν με βλέπω να κρατάω για πολύ ακόμα… (Το γέλιο της ξεχειλίζει σαρκασμό.)

Μέσα από το χαρακτήρα σας στον «Καθρέφτη», θίγονται τα ζητήματα της ηλικίας και της χαμένης ομορφιάς. Στη ζωή πώς τα αντιμετωπίσατε;

Όσο καλύτερα μπορούσα. Ξέρετε, στη ζωή δεν υπάρχουν και πολλοί τρόποι… Μόνο ένας τρόπος υπάρχει για να μη δείχνεις γερασμένος, και ξέρετε τι εννοώ. Δυστυχώς, η ζωή σχεδιάστηκε λάθος. Κανονικά θα έπρεπε να αισθανόμαστε καλύτερα γερνώντας και χειρότερα όταν γεννιόμαστε. Είναι σκληρό. Αλλά δεν υπάρχουν επιλογές, γι’ αυτό, με το πέρασμα των χρόνων, προσπάθησε να το διασκεδάζεις, ξεχνώντας τα νούμερα… Σ’ αυτή τη χώρα υπάρχει πάντα ένα νούμερο δίπλα στ’ όνομά σου. Το βρίσκω άδικο, γιατί έχει να κάνει μ’ αυτό που σκέφτονται οι άλλοι για σένα. Αν είσαι 20, αυτό δε σημαίνει ότι είσαι ένα τίποτα, ένας άπειρος. Μπορεί το μυαλό σου να δουλεύει εξαιρετικά και να ‘χεις κάποιο ταλέντο. Με την ίδια λογική, αν έχεις φθάσει τα 80, δε σημαίνει ότι είσαι τελειωμένος… Δυστυχώς, τα νούμερα συνηθίζεται να δημιουργούν εντυπώσεις στους ανθρώπους.

Συμμερίζεστε την τοποθέτηση του χαρακτήρα του Τζεφ Μπρίτζες στην ταινία; Σχέσεις χωρίς σεξ, μπορούν να επιβιώσουν;

Πρόβλημά του! (γέλια) Το όλο θέμα είναι κάτι το φανταστικό. Μιλάμε για καταστάσεις που αφορούν μια ταινία. Μιλάμε για πλασμένη ιστορία, με έναν άνδρα που μετά από αμέτρητες σεξουαλικές εμπειρίες, ζητά την ηρεμία με μια γυναίκα – καλύτερη φίλη. Είναι ανέφικτο! Αν θέλετε να το σκεφτείτε σοβαρά, όμως, ίσως να υπάρχει κάποιος τρελός που θα συμφωνεί με αυτή την ιδέα εκεί έξω…

Ποιος είναι ο δικός σας ορισμός για τον άνδρα;

Καταρχήν, να είναι άνδρας, γιατί δεν υπάρχουν και πολλοί σήμερα, ξέρετε… (γέλια) Να σας πω. Αυτό που ψάχνω σ’ έναν άνδρα, είναι η αίσθηση του χιούμορ. Δεν μπορώ ν’ αντέξω έναν άνδρα χωρίς χιούμορ. Βαριέμαι.

Ζηλέψατε καθόλου το ρόλο της Στράιζαντ ως σκηνοθέτη;

Όχι. Το μυαλό μου δεν πήγε ποτέ εκεί. Δεν ξέρω τίποτα περί κάμερας και φωτισμού. Η Μπάρμπρα πραγματικά τα γνωρίζει, γιατί άρχισε να τα μαθαίνει από πολύ νωρίς στην καριέρα της. Εγώ δεν το έκανα ποτέ. Δεν λέω ότι έπραξα σωστά. Ήμουν χαζή, γιατί δεν έδωσα ποτέ σημασία. Αλλά, στο κάτω-κάτω, ο φωτογράφος πρέπει να νοιάζεται γι’ αυτά. Που δεν νοιάζεται, όπως αποδεικνύεται μερικές φορές… (γέλια) Συμπέρασμα: το μόνο που μ’ ενδιέφερε ήταν η ηθοποιία.

Φλερτάρατε, όμως, και με τη συγγραφή…

Προσπάθησα να γίνω συγγραφέας, έγραψα δύο βιβλία, αλλά δεν είμαι επαγγελματίας.

Ο γιος σας κυκλοφόρησε κι αυτός ένα βιογραφικό βιβλίο. Τι εντύπωση σας έκανε το περιεχόμενό του;

Νομίζω πως το είχε ανάγκη. Ο Στιβ μεγάλωσε ως παιδί του Μπόγκι, χωρίς να τον γνωρίσει ποτέ. Πιστεύω πως ήταν σκληρό. Όλοι τον ρωτούσαν για τον πατέρα του κι εκείνος δεν είχε τι να τους πει. Έμοιαζε με υποχρέωση και χαίρομαι που το έκανε.

Σήμερα, στο Χόλιγουντ, οι γυναίκες συνάδελφοί σας αντιμετωπίζουν πρόβλημα στις ηλικίες γύρα από τα 40 και κάτι. Η κινηματογραφική βιομηχανία δεν κρατούσε την ίδια στάση και στο παρελθόν…

Στα 40 μου; Δεν θυμάμαι τόσο παλιά… (δυνατά γέλια) Εγώ παράτησα το Χόλιγουντ. Ήμουν έξυπνη. Η φιλοδοξία μου ήταν το σανίδι. Δεν περίμενα ποτέ να γίνω ηθοποιός του σινεμά κι ας είχα για είδωλο την Μπέτι Ντέιβις. Εγώ ήθελα πάντα να μπω στο θέατρο. Αν δεν είχα πάει στην Καλιφόρνια, όπου γνώρισα και παντρεύτηκα τον Μπόγκαρτ, θα αφοσιωνόμουν σ’ αυτό. Αφ’ ότου χήρεψα, γύρισα μια – δύο ταινίες και επέστρεψα στις ρίζες μου, στη Νέα Υόρκη. Εκεί μου πρόσφεραν ένα ρόλο στο θέατρο, το πρώτο έργο όπου έπαιξα δεν ήταν καλό και όλοι μ’ έκριναν ως star του Χόλιγουντ. Δύο χρόνια μετά, περίπου, μου έρχεται το «Λουλούδι του Κάκτου», στο οποίο δέχτηκα να παίξω κι είχε τεράστια επιτυχία στο Broadway για δύο χρόνια. Ποτέ δεν έχασα παράσταση! Φυσικά, όταν κάνεις θέατρο, το Χόλιγουντ σε ξεχνά, οι άνθρωποί του νομίζουν πως πέθανες. Εκτός αυτού, είχα και κακό ατζέντη, ο οποίος κρατούσε… μυστικές τις προτάσεις που μου έκαναν! (γέλια) Μετά, μου πρότειναν ένα μιούζικαλ, όνειρο που είχα από παλιά, έστω κι αν δεν ήμουν τραγουδίστρια ή χορεύτρια. Και αυτή ήταν μια από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας μου. Το «Χειροκρότημα». Εκπληκτική εμπειρία, κάθε φορά που άνοιγε η αυλαία… Έτσι, έμεινα στο θέατρο. Με ευχαριστούσε, και η ανταμοιβή ήταν μεγάλη. Παραστάσεις στο Λονδίνο, περιοδείες στην Αμερική και τον Καναδά…

Από ποια περίοδο της ζωής σας έχετε τις καλύτερες αναμνήσεις;

Από την εποχή που ζούσα στην Καλιφόρνια, με τον Μπόγκι. Αυτή ήταν η πιο ευτυχισμένη περίοδος, σίγουρα. Δεν συνέβαινε το ίδιο και με την καριέρα μου, όμως. Δεν μου έδιναν καλούς ρόλους και είχα αρκετά σκαμπανεβάσματα.

Είπατε ότι το «Χειροκρότημα» ήταν η σημαντικότερη στιγμή της θεατρικής σας καριέρας και η ειρωνεία είναι ότι μιλάμε για έναν ρόλο που έπαιξε στο σινεμά το είδωλό σας, η Μπέτι Ντέιβις («Όλα για την Εύα»). Σας είδε να παίζετε το ρόλο αυτό στη σκηνή;

Ναι, με είχε δει. Ευτυχώς, δεν μου είχαν πει πως βρισκόταν ανάμεσα στους θεατές, γιατί θα είχα λιποθυμήσει. Όταν ήρθε στα παρασκήνια, μου είπε: «Δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι αυτό το έργο θα μπορούσε να γίνει μιούζικαλ»! (γέλια) Το άλλο παράδοξο συνέβη με την Κάθριν Χέπμπορν και τη «Γυναίκα της Χρονιάς». Η Κέιτι είναι νονά του μικρότερου γιου μου και πολύ καλή φίλη. Λοιπόν, είναι παράξενο, αλλά πήρα τις δύο μεγαλύτερες, ίσως, επιτυχίες τους και τις έπαιξα σε μορφή μιούζικαλ στο θέατρο! (Το γέλιο της είναι έντονο εδώ.) Πολύ παράξενο…

Η κατάσταση της υγείας της Χέπμπορν ήταν κρίσιμη, πρόσφατα…

Πού το μάθατε αυτό; Το διαβάσατε; (Προσπαθεί να κάνει χιούμορ, αλλά δεν μπορεί να γελάσει. «Όχι μόνο», της απαντώ, «όλος ο Τύπος ασχολήθηκε με το θέμα, χωρίς διάθεση κουτσομπολιού.») Λοιπόν, είμαστε σε επαφή. Είναι μια χαρά. Παλεύει. Είναι δυνατή γυναίκα.

Τυχαίνει να ξαναβλέπετε τις παλιές σας ταινίες και τι εντύπωση σας δίνουν σήμερα;

Δε μ’ αρέσει να βλέπω τον εαυτό μου. Δεν τις βλέπω. Αν έχω την τηλεόραση ανοιχτή καμιά φορά και τύχει ν’ ακούσω μια… γνώριμη φωνή, θα κοιτάξω και θα πω, «Θυμάμαι αυτή τη σκηνή…». (γέλια) Και μετά από κανένα δεκάλεπτο, θα έχω αλλάξει κανάλι. Τι να σας πω; Περασμένα…