FreeCinema

Follow us
19.0512:11

«Rainer Werner Fassbinder – Τώρα» στο Βερολίνο.


Ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, όσο κι αν ακούγεται αλλόκοτο, θα ήταν μόνο 70 χρονών σήμερα, αν ζούσε. Το Martin-Gropius-Bau, με την ευκαιρία αυτής της επετείου των γενεθλίων του στις 31 Μαΐου, διοργανώνει την έκθεση «Rainer Werner Fassbinder – Jetzt», η οποία ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες και θα διαρκέσει έως τις 23 Αυγούστου. Όσοι επισκεφτείτε τη γερμανική πρωτεύουσα αυτόν τον καιρό, μην τη χάσετε.

Αλλόκοτο είναι το γεγονός ότι όλοι, είτε είμαστε του σινεμά είτε δεν είμαστε, ξέρουμε τον Φασμπίντερ σαν να υπήρχε… ανέκαθεν. Αν δεν έχουμε δει ταινίες του, σίγουρα τον έχουμε ακούσει, και αναμφίβολα τα έργα του είναι μέρος μιας καλής κινηματογραφικής παιδείας. Κι όμως… Το 2015 που διανύουμε, ο άνθρωπος αυτός θα ήταν μόνο 70 ετών, ενώ από τα τόσα που έχει κάνει νιώθεις ότι μπορεί να ήταν και 100! Κατάφερε να ολοκληρώσει 44 κινηματογραφικά projects μέσα σε περίπου 15 χρόνια – χώρια τα θεατρικά του, τα ραδιοφωνικά σκετς ή τις εκπομπές του αλλά και τα γραπτά του. Υπήρξε ένα σπάνιο παράδειγμα απίθανης εργατικότητας κατά την ημέρα, αλλά και απόλυτης ακρότητας, θηρεύοντας σεξ και καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και ουσιών τις νύχτες.

Fassbinder - Jetzt 4 Fassbinder - Jetzt 4A Fassbinder - Jetzt 16

Η έκθεση, την οποία επισκεφτήκαμε, θα συνοδευτεί από ένα μεγάλο κινηματογραφικό αφιέρωμα στην πόλη του Βερολίνου ολόκληρο το καλοκαίρι, με όλες του τις μεγάλου μήκους ταινίες. Κατά την είσοδο στους χώρους της, υπάρχουν διάφορες οθόνες με σπάνιες συνεντεύξεις του σε διάφορες φάσεις της δημιουργικής του πορείας. Εκεί κάπου διαπίστωσα ότι δεν τον είχα ακούσει ποτέ να μιλάει. Τίποτα επιτηδευμένο, ένας μη αναλυτικός δημιουργός που μιλάει για θεωρίες, αλλά που στο έργο του δεν τις εφαρμόζει. Όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Ό,τι κατάλαβε, κατάλαβε. Αν ανάγει κάποιος την τέχνη του έδω ή εκεί, ας το κάνει. Με ένα τσιγάρο στο χέρι σε μόνιμη βάση, χωρίς φτιασιδώματα και περιττολογίες, με τη σχεδόν μόνιμα ιδρωμένη επιδερμίδα του, χαραγμένος με ρυτίδες από τα 25 του, ο Φασμπίντερ ήταν μια σχεδόν βιβλική φιγούρα.

Fassbinder - Jetzt 5Fassbinder - Jetzt 3Ausstellung "Fassbinder - Jetzt" Fassbinder - Jetzt 7 Fassbinder - Jetzt 8 Ausstellung "Fassbinder - Jetzt" Ausstellung "Fassbinder - Jetzt"

Στο ένα μέρος της, η έκθεση συντίθεται από έργα, video projects, installations άλλων καλλιτεχνών που έχουν εμπνευστεί από τον Φασμπίντερ. Είναι φοβερό, αλλά η αισθητική της Πέτρα φον Καντ, της Έφι Μπριστ, της Μαρία Μπράουν μετουσιώθηκαν σε τέχνη από άλλους. Ο τρόπος κινηματογράφησής του και οι κυκλικές ράγες που τοποθετούσε πολύ συχνά γύρω από τους ήρωές του έγιναν εγκαταστάσεις και video art. Οι χαρακτήρες των έργων του, ήρωες ταινιών μικρού μήκους άλλης θεματικής. Και, βέβαια, τεράστιες οθόνες σε διάφορες αίθουσες με αποσπάσματα από τις ταινίες του. Στο δεύτερο μέρος, μπαίνουμε στον δικό του κόσμο. Υπάρχει το χαρακτηριστικό δερμάτινο σακάκι που φορούσε, η γραφομηχανή του, το video recorder του, ακόμη και ένα μεγάλο pinball που είχε στο σαλόνι του. Η συλλογή του από δεκάδες ταινίες με προχειρογραμμένους, ιδιόχειρους ανάκατους τίτλους. Πολύς Χίτσκοκ, πολύς Γουέλς, πολύς Μπουνιουέλ, συνθέτουν μια συλλογή μεγάλη. Πολλά αυθεντικά κοστούμια ηρωίδων του, με παράλληλα αποσπάσματα από τις ταινίες. Η Χάνα Σιγκούλα και η Μπάρμπαρα Ζούκοβα είναι οι σταυροφόροι του, το αναγνωρίζεις αμέσως αυτό.

Fassbinder - Jetzt 12 Fassbinder - Jetzt 13Fassbinder - Jetzt 11 Fassbinder - Jetzt 14 Fassbinder - Jetzt 15

Πάρα πολλές σημειώσεις. Άπειρες σημειώσεις που έχουν στηθεί θαυμάσια: ψηφιοποιημένες σημειώσεις του, στις οποίες πατάς κλικ και προβάλλεται το απόσπασμα από την ταινία όπου παραπέμπουν. Σημειώσεις όχι μόνο γραπτές αλλά και ζωγραφικές. Έγραφε και με πλάνα που είχε στο κεφάλι και που κανένας δεν μπορούσε να αναγνώσει εκτός από τον ίδιο. Σημειώσεις πραγματικά χιλιάδες, με άπειρες χαοτικές παραπομπές, με μια προχειρότητα απαράμιλλη, που δεν ταιριάζει στην κλασική οργανωτική εικόνα που έχουμε για τους Γερμανούς. Ολόκληρο το πλάνο γυρισμάτων του «Berlin Alexanderplatz», με το πότε θα γυριστεί τι, πού και με ποιον, καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο. Και εκπληκτικό, σπάνιο ασπρόμαυρο φωτογραφικό υλικό, που προβάλλεται σε μεγάλη οθόνη με slides από γυρίσματα με τον ίδιο και τους συνεργάτες του. Φωτογραφίες που δεν είχαμε ξαναδεί. Φωτογραφίες που τον παρατηρούν χρονολογικά και τεκμηριώνουν πόσο μεγαλύτερος φαινόταν από την ηλικία του, σαν να ζούσε δυο ζωές μαζί και να γερνούσε πρόωρα. Όπως πρόωρα έφυγε με τον πραγματικό χρόνο.

«Fassbinder – Jetzt», Martin-Gropius-Bau, 6. Mai – 23. August 2015.

Διοργάνωση: Deutsches Filmmuseum, Frankfurt am Main.In Kooperation mit der Rainer Werner Fassbinder Foundation, Berlin. Gefördert durch den Hauptstadtkulturfonds.

Fassbinder - Jetzt 2