της Σοφίας Σταυριανίδου

Όπως κάθε χρόνο η συνέντευξη Τύπου έγινε στην άουλα του Ράιχσταγκ και το panel κατέλαβαν ο Διευθυντής Ντίτερ Κόσλικ, ο επικεφαλής του Πανοράματος Βίλαντ Σπεκ, ο Κρίστοφ Τέρχεχτε του Forum, η Λίντα Σέφκερ του Perspektives Deutsches Kino, ο Ράινερ Ρότερ από τα Αφιερώματα παρουσίασαν μαζί με τους υπευθύνους του Generation, της Αγοράς, των Berlinale Shorts τη φετινή σοδειά τους.

O Kόσλικ συνήθως ξεκινά χωρατεύοντας περί διαφόρων, όμως αυτή τη φορά δεν το έκανε. Άνετος ναι, πάντα. Ιδιαίτερα κεφάτος όμως όχι. Ξεκίνησε, βέβαια, με τη Μέριλ Στριπ που βρίσκεται φέτος στην κεφαλή της Κριτικής Επιτροπής – μεγάλη λατρεία του η Μέριλ, δεν το έκρυψε άλλωστε και μάλιστα είναι η πρώτη φορά που γίνεται κριτής η ηθοποιός. Πόσω μάλλον Πρόεδρος μεγάλου Φεστιβάλ, εξ ου και η περηφάνια των Γερμανών για το γεγονός. Ολόκληρη η Επιτροπή του Διαγωνιστικού αποκαλύφθηκε, λοιπόν, σήμερα και τα υπόλοιπα μέλη είναι: ο Γερμανός ηθοποιός Λαρς Άιντινγκερ, ο Βρετανός κριτικός, συγγραφέας και curator Νικ Τζέιμς, η διάσημη Γαλλίδα φωτογράφος Μπριζίτ Λακόμπ, ο – δίχως συστάσεις – Κλάιβ Όουεν (ακούω τσιρίδες στο βάθος…), η γνωστή Ιταλίδα ηθοποιός Άλμπα Ρορβάκερ και η Πολωνέζα σκηνοθέτις Μαλγκορζάτα Σουμόφσκα. Ετερόκλητη όπως πάντα η Επιτροπή και, όπως είπε μετά από ερώτηση ο Κόσλικ, η σύνθεσή της με περισσότερα μέλη γυναίκες από άνδρες είναι μια θέση που εσκεμμένα κρατάει η Μπερλινάλε.

Το θέμα είναι ότι ο Κόσλικ αναγκάζεται φέτος να κάνει ουκ ολίγα μνημόσυνα (το έθεσε χαριτολογώντας), αφού στο πρόγραμμα θα προβληθούν τα «The Man Who Fell to Earth», φόρος τιμής στον Ντέιβιντ Μπόουι, «Λογική και Ευαισθησία» προς τιμήν τού Άλαν Ρίκμαν και «Le Bal» εις μνήμην του Έτορε Σκόλα, που έφυγε κι αυτός από τη ζωή πριν από λίγες μέρες. Αλλά θα γίνει ένα mini homage και στον Ζακ Ριβέτ, που δεν είναι πια κοντά μας.

Το Φεστιβάλ στοιχίζει κάπου 20.000.000 ευρώ και μεγάλο μέρος της οικονομικής στήριξης έρχεται από το γερμανικό κράτος, το Υπουργείο Πολιτισμού, που έσπευσε να ευχαριστήσει ο Διευθυντής, αλλά και όλους τους χορηγούς που έβαλε στην πρώτη γραμμή για να μπορεί να γίνεται σωστά κάθε χρόνο η διοργάνωση.

Η κεντρική ιδέα του φετινού επίσημου προγράμματος συνοψίζεται στην πρόταση «Το Δικαίωμα στην Τύχη». Το οποίο ακούγεται λίγο παράξενο, ωστόσο σε δεύτερη σκέψη και δίχως να αποθεώνει τον δονκιχωτισμό είναι ομολογουμένως μια ενδιαφέρουσα ιδέα, γιατί φορτίζεται από το λήμμα «δικαίωμα», ένα πάρα πολύ όμορφο λήμμα. Δικαίωμα στη δουλειά, δικαίωμα στην ευτυχία, δικαίωμα στην καλή ζωή. Περιλαμβάνει την επί ίσοις όροις ζωή το δικαίωμα. Όλα μάς τα ανέλυσε ο Κόσλικ, κι αυτό το θέμα τού δικαιώματος στην τύχη δεν λησμονεί ότι υπάρχει γιατί αποδέχεται τον αστάθμητο παράγοντα που έρχεται πανταχόθεν δίχως να τον καλέσεις, αλλά και δίχως να τον αποπέμψεις. Κάνει μόνος του κουμάντο.

Οι ταινίες τού προγράμματος, λοιπόν, αφηγούνται ανθρώπινες ιστορίες που διεκδικούν τούτο το δικαίωμα. Αρκετές γαλλικές ταινίες επί επισήμου προγράμματος, και συμπαραγωγές. Και κατά τον Κόσλικ πρόκειται για την κινηματογραφία που, σήμερα, περισσότερο από οποιανδήποτε άλλη θέτει ευθεία ερωτήματα για την ανθρώπινη κατάσταση, ενώ έκανε ειδική μνεία και στο ντοκιμαντέρ του Τζανφράνκο Ρόσι με τίτλο «Fire at Sea». O Bίλαντ Σπεκ είπε κι αυτός τα δικά του, περιμένει την Τίλντα Σουίντον, η οποία θα είναι προσκεκλημένη του ως παραγωγός αυτή τη φορά με το «Hendrik», τη Τζουλιάν Μουρ και τη Ρεμπέκα Μίλερ (προσωπικά μου φαίνεται άχρηστη σκηνοθέτις, αλλά ο Βίλαντ διαφωνεί…) που μπαίνει στο Πανόραμα για τρίτη φορά με την τρίτη της ταινία, αλλά και κάτι για το οποίο έχουμε πολύ μεγάλο (προσωπικό) ενδιαφέρον: στο Πανόραμα θα παιχτεί η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του μεγάλου παραγωγού του αγαπημένου μας Ανγκ Λι, του Τζέιμς Σάμους, με τίτλο «Indignation». Και ο Κρίστοφ Τέρχεχτε είπε για τις ταινίες του προγράμματός του, αλλά αυτόν είναι δύσκολο να τον παρακολουθήσεις γιατί δεν είναι γνωστοί οι τίτλοι του – πάντως σίγουρα το πρόγραμμά του έχει μεγάλο ενδιαφέρον (και θέλει και πολλά χάπια να προσθέσω…), αφού έχει αρκετό πράμα ανεξάρτητου κινέζικου σινεμά (!).

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Στο πρόγραμμα τώρα, όπως κάθε χρόνο, τις τελευταίες μέρες έγιναν πολλές αποστολές Τύπου για να δημοσιευθεί ολόκληρο. Ακολουθώντας την πολιτική ορθότητα και τις επικεφαλίδες των εφημερίδων, να ξεκινήσουμε από τη φιλανθρωπική δράση τού Φεστιβάλ, που φέτος σκοπεύει να συμβάλει με τον τρόπο του στην προσφυγική κρίση και να απαλύνει τον πόνο των προσφύγων. Εκτός από το ότι θα προσφέρει μειωμένα και δωρεάν εισιτήρια για αυτούς, θα ανοίξει ένα ταμείο εισφορών για όσους επιθυμούν να προσφέρουν χρήματα, ανέλαβε πρωτοβουλία να θεσπίσει επισκέψεις σε ταινίες ενός πρόσφυγα με κάποιον εθελοντή φοιτητή πριμοδοτώντας τις πολιτιστικές ανταλλαγές, και επιπλέον στο πλαίσιο του «Γαστριμαργικού Σινεμά» θα προσφέρει μεσογειακές σπεσιαλιτέ δωρεάν σε μετανάστες.

Αρχικά, να πούμε ότι θα γίνει ένα αφιέρωμα με δέκα ταινίες στον μεγάλο διευθυντή φωτογραφίας Μίχαελ Μπαλχάους, τον άνθρωπο που έχει δουλέψει με μια γκάμα δημιουργών από τον Φασμπίντερ μέχρι τον Σκορσέζε και τον Κόπολα, αυτόν που η συμβολή του στον τομέα υπήρξε τεράστια και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Θα του απονεμηθεί Χρυσή Άρκτος για τη μεγάλη προσφορά του στον κινηματογράφο. Μια ακόμη ειδική εκδήλωση περιλαμβάνει την προβολή του «Destiny» (1921) του Φριτς Λανγκ (φωτό) σε παγκόσμια πρεμιέρα με νέα αποκατεστημένη κόπια. Την προβολή θα συνοδεύσει μουσική συναυλία σε συνθέσεις Κορνίλιους Σβερ, ο οποίος έντυσε μουσικά εκ νέου το αριστουργηματικό φιλμ του Λανγκ, προσεγγίζοντάς το από διαφορετική μουσική γωνία.

.
Ταινία έναρξης και εκτός διαγωνιστικού θα είναι το νέο πόνημα των αδελφών Κοέν με τίτλο «Hail, Caesar!», το οποίο τοποθετείται χρονικά στα τελευταία χρόνια του χρυσού Χόλιγουντ και διαθέτει, ως συνήθως, ένα all-star καστ, που περιλαμβάνει τους Τζος Μπρόλιν, Τζορτζ Κλούνεϊ, Ρέιφ Φάινς, Σκάρλετ Τζοχάνσον, Τζόνα Χιλ, Τίλντα Σουίντον και Τσάνινγκ Τέιτουμ (πλήττω θανάσιμα, ήδη).

Στο Επίσημο Πρόγραμμα, τώρα, έχουμε 23 ταινίες από τις οποίες οι 18 είναι στο Διαγωνιστικό και 5 ειδικές προβολές, ενώ 19 από αυτές είναι παγκόσμιες πρεμιέρες. Οι επιλογές φαίνονται μετριότατες, ωστόσο ποτέ δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς πότε και αν θα εμφανιστεί η μεγάλη ταινία, που ομολογουμένως στη Μπερλινάλε είναι πιο δυσεύρετη από ό,τι σε άλλα μεγάλα Φεστιβάλ και λόγω της εποχής που διεξάγεται. Το μείγμα των ταινιών φέτος, δε, είναι λίγο περίεργο, αφού ο Κόσλικ χώρεσε μέσα στη λίστα του Επίσημου τον Λι Ταμαχόρι και τον Αντρέ Τεσινέ, τον πρώτο με το νεοζηλανδέζικο «The Patriarch» και τον δεύτερο με το «Being 17». Kαι ο αγαπημένος μας Τόμας Βίντερμπεργκ μέσα, για μια κόμη φορά στο διαγωνιστικό της Μπερλινάλε, με το «The Commune» γυρισμένο στα πάτρια εδάφη (πολύ καλύτερα για αυτόν) με τους Ούλριχ Τόμσεν και Τρίνε Ντίρχολμ. O Nτάνις Τάνοβιτς κι αυτός εδώ μετά από δυο χρόνια και την Αργυρή του Άρκτο τότε, και τίτλο της νέας ταινίας του «Death in Sarajevo», και ο Σπάικ Λι με το «Chi-Raq» και πρωταγωνιστές τον Νικ Κάνον, τον Γουέσλι Σνάιπς, την Τζένιφερ Χάντσον και την Άντζελα Μπάσετ (εκτός διαγωνιστικού). Πολλά ονόματα που δε γνωρίζουμε καλά από κινηματογραφίες που δεν μας είναι ιδιαίτερα γνωστές πληρούν ένα κατάλογο από 20 χώρες: το κινεζικό «Crosscurrent» του Τσάο Γιανγκ, το γαλλικό «News from Planet Mars» του Ντομινίκ Μολ (φωτό), το πορτογαλικό «Letters from War» του Ίβο Μ. Φερέιρα, το ιρανικό «Α Dragon Arrives!» του Μάνι Χαγκίγκι, το φιλιππινέζικο «A Lullaby to the Sorrowful Mystery» του Λαβ Ντίαζ, το αμερικάνικο «Midnight Special» του Τζεφ Νίκολς με τους Άνταμ Ντράιβερ και Κίρστεν Ντανστ, το πολωνέζικο «United States of Love» του Τόμας Βασιλέφσκι, ενώ από γερμανικής πλευράς έχουμε το «24 Weeks» της Αν Ζόχρα Μπεράτς, το «Soy Nero» του Ράφι Πιτς σε συμπαραγωγή με το Μεξικό και τη Γαλλία, και το «Alone in Berlin» του Βενσάν Περέζ, σε συμπαραγωγή με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία και πρωταγωνιστές την Έμα Τόμσον, τον Ντάνιελ Μπρουλ και τον Μπρένταν Γκλίσον. Δείτε το πλήρες επίσημο πρόγραμμα εδώ.

Βerlinale Specials 2016 και εδώ παίζει πιο εμπορικό πράγμα, οι προβολές είναι Gala με event. Πολυαναμενόμενο είναι το νέο σκηνοθετικό βήμα του Τέρενς Ντέιβις που προβάλλεται, μια βιογραφία της Έμιλι Ντίκινσον με τους Σίνθια Νίξον, Τζένιφερ Ίλι και Κιθ Καραντίν – τίτλος του, «A Quiet Passion» (φωτό). Ακόμη, το «Creepy» του Κιγιόσι Κουροσάουα, το «A Serious Game» της Περνίλα Άουγκουστ αλλά και το πρώτο σκηνοθετικό βήμα του ηθοποιού Ντον Τσιντλ με τίτλο «Miles Ahead» με πρωταγωνιστή τον Γιούαν ΜακΓκρέγκορ. Εδώ και ο ακτιβιστής καραγκιοζάκος Μάικλ Μουρ με το «Where to Invade Next», στην υπόθεση του οποίου διαβάζουμε ότι είναι ένα οδοιπορικό τού ίδιου του σκηνοθέτη σε άλλες χώρες από τις οποίες μπορεί η Αμερική να πάρει κάποια… μαθήματα! Δείτε περισσότερα εδώ.

Πάμε και στο Panorama του Βίλαντ Σπεκ, όπου φέτος κι εκεί χαμός γίνεται από ταινίες. Κι αυτό είναι ένα μικρό Φεστιβάλ μέσα στο Φεστιβάλ, με 51 ταινίες συνολικά (από 33 χώρες!), εκ των οποίων 34 είναι μυθοπλασίας και 17 ντοκιμαντέρ. Το πρόγραμμα δείχνει να έχει αρκετό ενδιαφέρον. Κορώνα στην κάρα του Βίλαντ Σπεκ και άνοιγμα με το ντεμπούτο των Τσέχων Τόμας Βάινρεμπ και Πετρ Κάζντα και τίτλο «Já, Olga Hepnarová» που καταπιάνεται με το θέμα της θανατικής ποινής στην πρώην Τσεχοσλοβακία, θεματική που επανεμφανίζεται (στο ίδιο τμήμα) στα «Shepherds and Butchers» από τη Νότια Αφρική και το ντοκιμαντέρ «Curumim».

Ο Ρασίντ Μπουσαρέμπ είναι εδώ ξανά (έχουν κάνει πρεμιέρα 6 ταινίες του στο Φεστιβάλ) με το «La Route d’Istanbul» και κεντρικό, καυτό θέμα τον αγώνα μιας Βελγίδας μητέρας να φέρει πίσω στην Ευρώπη την κόρη της από τη Συρία όπου έχει απαχθεί από την Τζιχάντ. Δύο φιλμ εκπροσωπούν τη Χιλή, το «Much Ado About Nothing» του Αλεχάντρο Φερνάντες Αλμέντρας και το «You’ll Never Be Alone» του Αλεξ Ανβάντερ, ενώ ένα δώμα ταινιών καταπιάνεται με το HIV (παρόν στον κόσμο, κι ας μην θεωρείται τόσο επίκαιρο στις μέρες μας) σε όλες του τις μοντέρνες εκφάνσεις με τα ντοκιμαντέρ «Uncle Howard», «Strike a Pose», «Kiki», «Mapplethorpe: Look at the Pictures» (φωτό), «Der Ost Komplex». Εντός Πανοράματος και η – διακοσμητική σκηνοθέτις, που ευχόμαστε να μας εκπλήξει – Ρεμπέκα Μίλερ με το «Maggie’s Plan» και ηθοποιούς τους Γκρέτα Γκέργουιγκ, Ίθαν Χοκ, Τζουλιάν Μουρ, ο (εί-μαι-μο-νί-μως-στο-Πα-νό-ρα-μα γκέο, βαγκέο!) Άιρα Σακς με το «Little Men», η Ντόρις Ντέρι (έχω να δω ταινία της από το «Männer» του 1985) με το «Fukushima, Mon Amour», αλλά και πολλοί σκηνοθέτες που δεν γνωρίζουμε καθόλου: το αμερικανικό «Ιndignation» του Τζέιμς Σάμους, το ισραηλίτικο «Sand Storm» του Ελίτ Ζέξερ, το βρετανικό «The Ones Below» του Ντέιβιντ Φαρ, το γερμανικό «Jonathan» του Πιοτρ Λεβαντόφσκι. Περισσότερα για το Panorama δείτε εδώ.

Forum 2016 και το πιο εναλλακτικό και πρωτοποριακό τμήμα του Φεστιβάλ, με όλες τις νέες φωνές του παγκόσμιου σινεμά που ως εκ τούτου συγκεντρώνει και τα λιγότερο γνωστά αλλά πιο ελπιδοφόρα ονόματα, είναι παρόν με 44 φιλμ. Για το Forum τα έχουμε ξαναπεί: έχει πάντα δύο-τρία διαμάντια και το υπόλοιπο πρόγραμμα είναι, ναι μεν ταινίες από χώρες και σκηνοθέτες που ούτε είχες ακούσει στη ζωή σου (και συχνά ούτε θα ξανακούσεις), αλλά δεν είναι πράμα που ούτε βλέπεται, ούτε χωνεύεται με τίποτα. Ενδεχομένως ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το Forum Expanded που περιλαμβάνει για φέτος 49 καλλιτεχνικές δουλειές, εκ των οποίων 32 ταινίες, 15 εγκαταστάσεις, μια performance από τον Λίβανο και μία ανάγνωση από Αίγυπτο και Γερμανία. Το concept του Expanded είναι πάντα πιο πολύπλευρο καλλιτεχνικά και γι’ αυτό έχει πιστούς φίλους και είναι τόσο πλήρες, ώστε οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτονται την Μπερλινάλε μόνο για αυτό. Περισσότερα εδώ.

Berlinale Special Series για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ένα πρόγραμμα που τσίμπησε από πέρσι σειρές που ακούστηκαν και πήγαν καλά (όπως τα «Bloodline», «Deutschland 83» και «Better Call Saul»), που σημαίνει ότι τα δίκτυα ενδιαφέρονται να φέρνουν τα προϊόντα τους σε μια τέτοια μεγάλη ευρωπαϊκή διοργάνωση, όπου οι επαγγελματίες της τηλεόρασης διασταυρώνονται με αυτούς του σινεμά. Έτσι, θα παρουσιαστούν μέρη από τη δεύτερη σειρά του «Better Call Saul» του Βινς Γκίλιγκαν, το αυστραλέζικο «Cleverman» (φωτό) από το ABC Australia, τα βρετανικά από το BBC «Love, Nina» (με την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ) και «The Night Manager» (σε σκηνοθεσία Σουζάνε Μπίερ, παρακαλώ, και με πρωταγωνιστές τους Χιού Λόρι και Τομ Χίντλστον), το δανέζικο «Splitting up Together» και το ισραηλίτικο «The Writer». Δείτε περισσότερα εδώ.

Το Generation του Βερολίνου είναι ένα από τα καλύτερα στον κόσμο και φέτος ανοίγει στις 12 Φεβρουαρίου στο Haus der Kulturen der Welt, όπως πάντα, με το αυστραλέζικο «Girl Asleep» της Ρόουζμαρι Μάγερς. Οι Κριτικές Επιτροπές για τα βραβεία, πέρα από επαγγελματίες, απαρτίζονται και από εφήβους μεταξύ 15 και 18 ετών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 63 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους από 35 χώρες, ενώ κατατέθηκαν προς επιλογή περίπου 2.000! Μην το παραβλέπετε, είναι εξαιρετικό τμήμα. Περισσότερα εδώ.

Και παρά το ότι η χώρα μας, δυστυχώς, δεν εκπροσωπείται σε αυτή την Μπερλινάλε με κάποια ταινία, στο πρόγραμμα Shooting Stars του European Film Promotion, που παρουσιάζει τα περισσότερο υποσχόμενα νέα υποκριτικά ταλέντα της ηπείρου μας, συμμετέχει η Ελληνίδα ηθοποιός Δάφνη Πατακιά. Έπαιζε στο «Interruption» του Γιώργου Ζώη, ενώ θα τη δούμε στο επερχόμενο φιλμ του Αλέξανδρου Βούλγαρη με τίτλο «Nima». Congrats!